Przed rozpoczęciem działalności w zakresie prowadzenia chowu /hodowli ryb, należy zgłosić zamiar prowadzenia tej działalności do Powiatowego Lekarza Weterynarii (PLW) właściwego dla miejsca prowadzenia gospodarstwa.

[zał.: Ustawa z dnia 11 marca 2004r o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. 2017.1855)]

W przypadku prowadzenia działalności podlegającej zatwierdzeniu przez PLW (przedsiębiorstwo produkcyjne sektora akwakultury) należy wdrożyć zasady dobrej praktyki higienicznej (GHP) w formie opisanych procedur i instrukcji ze stosowną dokumentacją potwierdzającą ich realizację.

[zał.: Rozporządzenie MRiRW z dnia 14 października 2008 w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. 2008 Nr 190 poz. 1167)]

Należy opracować i realizować we własnym zakresie i na własny koszt program nadzoru stanu zdrowia ryb w oparciu o ocenę zagrożenia epizootycznego, który ma na celu wykrycie podwyższonej śmiertelności oraz wystąpienia chorób ryb.

[zał.: Rozporządzenie MRiRW z dnia 14 października 2008 w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. 2008 Nr 190 poz. 1167)]
[zał.: Decyzja Komisji (WE) Nr 896/2008 z 20 listopada 2008r w sprawie wytycznych w odniesieniu do programów nadzoru stanu zdrowia zwierząt opartych na ocenie ryzyka, o których mowa w Dyrektywie Rady 2006/88/WE]

Hodowca powinien zgłaszać PLW każdy przypadek wystąpienia podwyższonej śmiertelności ryb w gospodarstwie, która wg definicji wyraża „niewyjaśnione przypadki śmiertelności u zwierząt akwakultury znacznie przekraczające poziom ustalony między podmiotem prowadzącym działalność w danym gospodarstwie lub na danym obszarze hodowli mięczaków a powiatowym lekarzem weterynarii dla tego gospodarstwa lub obszaru w danych warunkach”, co oznacza każdy przypadek podwyższonej ilości śnięć ryb w stawie wykraczającą poza dopuszczalne ramy hodowlane, stanowiącą podejrzenie wystąpienia choroby zakaźnej, stanowiącej zagrożenie dla zdrowia ryb.

[zał.: Ustawa z dnia 11 marca 2004r o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. 2017.1855)]

Należy wykonać ocenę zagrożenia epizootycznego (określenie zagrożenia zdrowia dla ryb produkowanych we własnym gospodarstwie ) uwzględniając:

a. ocenę źródeł poboru wody – zagrożenia zdrowotne
b. ocenę zagrożenia spowodowanej bliskością innych gospodarstw (szczególnie przy korzystaniu z tego samego źródła wody przez kilka gospodarstw),
c. ocenę zagrożeń płynących z działalności rolniczej i przemysłowej prowadzonej w otoczeniu stawów.
Kodeks Dobrej Praktyki Rybackiej w Chowie i Hodowli Ryb

Po dokonaniu oceny zagrożenia epizootycznego należy wdrożyć program nadzoru właścicielskiego, który powinien opierać się na ścisłej współpracy z lekarzem weterynarii - ichtiopatologiem opiekującym się gospodarstwem oraz utworzyć i prowadzić dokumentację potwierdzającą realizację programu nadzoru. Zaleca się, aby gospodarstwa korzystające z jednego cieku wodnego prowadziły wspólny program nadzoru stanu zdrowia ryb.

Obowiązkiem hodowcy/producenta jest poddawanie się kontrolom prowadzonym przez PLW. Należy pamiętać że prowadzona w gospodarstwie dokumentacja zawierająca dane hodowlane podlegające kontroli przez PLW musi być przechowywana przez 4 lata licząc od ostatniego wpisu.

Dokumentacja o której mowa w art. 57, to przede wszystkim księga stawowa, protokoły zarybień i odłowów (jeśli dotyczy), księga gospodarcza.

Dodatkowo, kontrola PLW może obejmować środki i warunki transportu ryb, a także wprowadzenie w obiekcie chowu i/lub hodowli ryb zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP).

Według wytycznych rozporządzenia MRiRW z 14 października 2008r

Każdorazowo należy sprawdzić, czy obszar na którym zlokalizowane jest zarówno własne gospodarstwo, jak i to, z którym ma zostać podjęta współpraca handlowa nie zostały objęte ograniczeniami z uwagi na wystąpienie chorób zakaźnych ryb. (stosowne zapytanie można skierować do PLW właściwego dla miejsca pochodzenia ryb)

...

Sprzedaż lub zakup ryb z przeznaczeniem do dalszego chowu i/lub hodowli (zarybienie, obsadzenie) jest możliwa w przypadku gdy ryby nie wykazują klinicznych objawów choroby (można potwierdzić badaniem przeprowadzonym przez lekarza weterynarii, który wydaje dokument poświadczający zdrowotność ryb), a w gospodarstwie, z którego pochodzą nie występują problemy zdrowotne (przypadki podwyższonej śmiertelności) oraz nie zostały przeznaczone do zniszczenia lub uboju w celu likwidacji w gospodarstwie choroby zakaźnej ryb.

...

W przypadku współpracy handlowej z innymi krajami , każda przesyłka ryb powinna zostać zgłoszona (na 24 godziny wcześniej) do PLW oraz zaopatrzona w stosowne świadectwo zdrowia dla zwierząt akwakultury. Przed podjęciem współpracy handlowej z innymi krajami należy się upewnić czy kraj do którego chcemy sprzedać własne ryby nie ma szczególnych wymagań zdrowotnych lub hodowlanych, co można sprawdzić również u PLW.

...

Osoba zarządzająca gospodarstwem powinna posiadać wiedzę na temat aktualnych uregulowań prawnych dotyczących dobrostanu ryb i zasad ich stosowania.

Wymagania stawiane między innymi w programach operacyjnych z udziałem dofinansowania UE, uwzględniają warunki związane z zachowaniem dobrostanu ryb na wszystkich etapach chowu. Z tego względu, personel związany z obsługą ryb i mający z nimi kontakt, powinien dysponować szczegółową wiedzą w tym zakresie. Dotyczy to zarówno kadry zarządzającej, jak i pracowników podległych. Dokumentem potwierdzającym odbycie przeszkolenia w zakresie warunków zapewnienia dobrostanu rybom w procesie chowu, transporcie i sprzedaży, jest zaświadczenie (certyfikat) jego odbycia, wydany przez instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie.
63. Pracownicy gospodarstwa zatrudnieni bezpośrednio w produkcji i transporcie są szkoleni z zasad prawidłowego i humanitarnego obchodzenia się z rybami przez kadrę zarządzającą gospodarstwa.

W przypadku stawów ziemnych typu karpiowego, stan techniczny jazów, mnichów oraz grobli stawowych powinien umożliwiać utrzymanie maksymalnego, dozwolonego w pozwoleniu wodnoprawnym poziomu piętrzenia wody w stawach.

Utrzymywanie właściwego poziomu wody w stawie jest warunkiem powodzenia w chowie ryb. Niezależnie jednak od tego, warunki szczegółowe dotyczące rzędnych piętrzenia w poszczególnych stawach są integralnie objęte operatem wodno-prawnym i szczegółowymi warunkami gospodarowania wodą, a także opisane w pozwoleniu wodno-prawnym. W celu zapewnienia właściwych warunków dla utrzymania wody w misie stawowej, niezbędna jest dbałość o stan techniczny grobli i innych urządzeń umożliwiających prowadzenie wody i jej utrzymywanie w misach stawowych, które powinny być szczelne, bez ubytków mających wpływ na zdolność utrzymania wody. Wszelkie wyrwy i ubytki należy w miarę możliwości niezwłocznie naprawiać, w przeciwnym bowiem razie może dojść do rozmycia grobli i przerwania jej ciągłości. Na mnichach odpływowych należy w sposób czytelny zaznaczyć wyznaczoną rzędną piętrzenia. 

W przypadku obiektu chowu i hodowli ryb łososiowatych ujęcie wody do gospodarstwa powinno być wyposażone w łatę do kontrolowania ilości wody pobieranej. Pobór wody nie może przekraczać wartości zawartych w pozwoleniu wodno prawnym.

Pomiar ilości dopływającej wody umożliwia określenie ładunków substancji dopuszczonych pozwoleniem wodno-prawnym, których przekroczenie skutkuje naliczaniem opłat z tytułu odprowadzanie ścieków.

Gospodarstwo rybackie typu karpiowego powinno być wyposażone w stałe lub przenośne płuczki, umożliwiające przetrzymywanie ryb na przepływie świeżej, dobrze natlenionej wody. W płuczkach ryby mają możliwość tak zwanego odpicia się, odpoczynku i regeneracji sił po manipulacjach w trakcie odłowu, sortowania i transporcie.

Problem dotyczący konieczności zapewnienia warunków dla odpijania ryb ( płuczki) został opisany wcześniej.

Wskazane jest, żeby wszędzie gdzie jest to możliwe, wyposażyć poszczególne stawy ziemne typu karpiowego w odłówki stacjonarne bądź przenośne.

...

Konstrukcja sprzętu rybackiego (sieci, sortownice, kasarki, nosiłki, pojemniki, wagi itp.) nie może powodować uszkodzeń powłok ciała ryb.

...

Zaleca się stosowanie urządzeń usprawniających prace hodowlane i skracające czas ich trwania, a także (tam gdzie to możliwe) zmniejszające stres u ryb, takie jak pompy do ryb, sortownice automatyczne, wagi automatyczne, etc.

...

W chowie i hodowli ryb łososiowatych zaleca się stosowanie urządzeń i technologii poprawiających warunki hodowlane, służące: oczyszczaniu wody wpływającej do hodowli (odstojniki, piaskowniki, mikrosita, kraty), poprawie parametrów jakościowych wody, aby były one optymalne dla danego gatunku ryb (systemy napowietrzające, natleniające, odgazowujące, odżelaziające, zawracające wodę, filtrujące, etc.)

...

Dla zapewnienia dobrostanu ryb hodowca określa odpowiednie zagęszczenia obsady umożliwiające uzyskanie optymalnego tempa wzrostu. Gęstości obsad są zależne od gatunku i rocznika ryb oraz warunków technicznych, jakości wody a w przypadku stawów ziemnych typu karpiowego także od żyzności stawu.

...

Do karmienia ryb należy stosować wyłącznie pasze dobrej jakości i odpowiedniego rozmiaru, dostosowane do gatunku i rocznika ryb.

...

Liczba karmisk, karmników lub technika karmienia powinny zapewniać swobodny dostęp wszystkim rybom do paszy.

...

Systematyczne monitorowanie podstawowych parametrów jakości wody (zawartość tlenu rozpuszczonego, odczyn wody) umożliwia szybką reakcję hodowcy w sytuacjach zagrożenia zdrowia ryb.

...

Regularnie przeprowadzane odłowy kontrolne pozwalają na ocenę dobrostanu i stanu zdrowia ryb.

...

Gospodarstwo rybackie musi znajdować się pod nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii.

...

W obiektach chowu i hodowli ryb łososiowatych, po każdorazowym opróżnieniu stawu z ryb należy przeprowadzić jego czyszczenie i dezynfekcję. Zdezynfekować należy również sprzęt przypisany do tego stawu (kasary, szczotki).

...

Odłowy powinny być organizowane i przeprowadzane w sposób maksymalnie redukujący stres u ryb. Powinno się do niezbędnego minimum skracać okres przebywania ryb w nadmiernym zagęszczeniu.

...

Sposób odłowu ryb powinien uwzględniać wymagania dotyczące poszczególnych gatunków ryb i ich wieku.

...

W trakcie odłowów stawów karpiowych należy w miarę możliwości zapewnić dopływ świeżej wody, zarówno do łowisk usytuowanych w stawie jak i do odłówek.

...

Przetrzymywanie i przewożenie żywych ryb z zachowaniem ich dobrostanu wymaga specjalistycznej wiedzy zdobytej w trakcie odpowiednich szkoleń.

...

Baseny, w których przetrzymywane lub przewożone są ryby, muszą być szczelne, o gładkich ścianach, aby nie powodowały uszkodzeń powłok ciała ryb i jednocześnie były łatwe do mycia i dezynfekcji. Niezbędne jest wyposażenie basenów w instalację umożliwiającą napowietrzanie lub natlenianie wody.

...

Warunkiem zapewnienia dobrostanu ryb w trakcie transportu i przetrzymywania, jest utrzymywanie zawartości tlenu w wodzie na poziomie właściwym dla gatunku ryb i ich wieku.

...

Woda przeznaczona do transportu i przetrzymywania ryb powinna być dobrej jakości. W przypadku użycia wody wodociągowej uzdatnianej chlorem, przed umieszczeniem w niej ryb, powinno się umożliwić ulotnienie wolnego chloru.

...

W trakcie ich przewożenia lub przetrzymywania, stosunek objętości wody do masy ryb, powinien uwzględniać wymagania gatunku ryb i ich wiek.

...

W miejscu sprzedaży żywe ryby muszą być przetrzymywane w basenach z wodą o jakości uwzględniającej wymagania gatunku ryb, baseny powinny mieć system napowietrzający lub natleniający. Wyposażenie stoiska (stoły, wagi, blaty, pojemniki) nie może powodować okaleczeń ryb

...

Przed uśmierceniem ryby powinny być ogłuszone przez uderzenie w głowę w okolicy mózgu. Ogłuszone ryby powinny być natychmiast uśmiercone. Wybór innych technik ogłuszania i uśmiercania ryb uwzględniać będzie wyniki badań naukowych, postępu technologicznego i formalnego dopuszczenia odpowiednich urządzeń do użytku.

...